Viêm xoang do nấm là tình trạng viêm niêm mạc xoang hàm do tác nhân là nấm. Trong hai thập kỷ gần đây trên thế giới ghi nhận bệnh viêm xoang do nấm tăng lên. Viêm xoang do nấm chiếm khoảng 10% trong tổng số các dạng xoang.
Nguyên nhân viêm xoang do nấm
Viêm xoang do nấm là do nguyên nhân hít phải các bào tử nấm trong không khí, bụi đất. Các bào tử nấm sẽ bám vào các khe mũi, niêm mạc trong xoang, khi gặp môi trường thuận lợi, nấm phát triển gây ra bệnh viêm xoang do nấm.
Viêm xoang do nấm còn có nguyên nhân liên quan đến răng chiếm khoảng 1/3 trường hợp. Các sợi nấm phát triển trong chất hàn răng là oxit kẽm có trong eugenat đi qua đỉnh răng vào trong xoang.
Thời gian từ lúc chăm sóc răng đến khi chẩn đoán viêm xoang do nấm từ vài tháng đến vài năm. Các yếu tố thuận lợi gây bệnh viêm mũi xoang do nấm còn do điều kiện khí hậu, nghề nghiệp: khí hậu nóng và ẩm ướt, nghề nông nghiệp dễ nhiễm nấm.
Ngoài ra, yếu tố thuận lợi như mắc bệnh tiểu đường, hóa trị liệu, bệnh gây giảm hệ thống miễn dịch, sử dụng kháng sinh và steroid dài ngày… dễ mắc viêm xoang do nấm.
Hình ảnh nấm trong lòng xoang hàm trên nội soi.
Triệu chứng viêm xoang do nấm
Khi mắc viêm xoang do nấm thường có biểu hiện:
+ Người bệnh đau nhức mặt 1 bên.
+ Nổi bật trong viêm xoang do nấm xâm lấn cấp tính.
+ Người bệnh viêm xoang do nấm thường đau về sáng do ứ đọng dịch xuất tiết.
+ Đau thành cơn, vị trí đau thường theo xoang bị viêm.
– Người bệnh viêm xoang do nấm chảy mũi 1 bên: Chảy mũi đặc bẩn, có mủ lẫn tổ chức bã đậu đôi khi lẫn máu.
– Người bệnh viêm xoang do nấm ngạt tắc mũi 1 bên: Có thể từ xung huyết mũi đến ngạt tắc mũi hoàn toàn.
– Người bệnh giảm/ mất ngửi 1 bên.
Hình ảnh nấm ở trong xoang hàm
Chẩn đoán viêm xoang do nấm
Để chẩn đoán chính xác viêm xoang do nấm ngoài khám lâm sàng các bác sĩ khám soi mũi cho thấy:
+ Niêm mạc mũi xung huyết, cuốn mũi nề, còn co hồi tốt với thuốc co mạch.
+ Niêm mạc khe giữa thoái hóa, polyp khe giữa, mủ chảy đặc trắng như sữa.
+ Đôi khi thấy khối nấm bẩn (màu xanh đen/ vàng đen..) như đất sét ở khe giữa.
Để chẩn đoán vi nấm các bác sĩ sẽ chỉ định soi trực tiếp/nhuộm Eosin: cho kết quả nhanh, thấy sợi nấm/bào tử nấm nảy chồi. Nuôi cấy tổ chức nghi nấm và làm nấm đồ. Ngoài ra chụp XQ thông thường có thể thấy hình ảnh mờ xoang 1 bên với những ổ lắng đọng canxi.
Chụp CT để chẩn đoán ổ canxi hóa, đôi khi có hình ảnh khối giả u/hình ảnh hủy xương ở các thành xoang /vách xương dày lên.
Việc chẩn đoán viêm xoang do nấm còn giúp phân biệt với các bệnh khác như:
− Viêm mũi xoang mạn tính do vi khuẩn: Thường tổn thương cả hai bên trong khi viêm xoang do nấm bị một bên. Chẩn đoán do nấm chủ yếu trong phẫu thuật phát hiện khối mầu ghi xám, nâu đen hoặc lục nhạt.
− Viêm xoang do răng: Cần khám răng và chụp X quang toàn cảnh răng (panorama).
− Khối u hốc mũi xoang: Hình ảnh X quang, chụp C.T scan và giải phẫu bệnh lý giúp chẩn đoán phân biệt.
Điều trị viêm xoang do nấm
Tùy từng người bệnh mà các bác sĩ chỉ định cụ thể. Trong đó các phương pháp điều trị nội khoa kết hợp ngoại khoa.
– Nội khoa: Được chỉ định ở bệnh nhân viêm xoang do nấm là dùng thuốc co mạch, giảm đau, giảm viêm, kháng sinh, giảm phù nề.
– Ngoại khoa:
+ Phẫu thuật nội soi mũi xoang mở rộng lỗ thông xoang hàm lấy hết nấm, bơm rửa sạch xoang, phục hồi chức năng dẫn lưu.
+ Một số trường hợp kết hợp với đường ngoài.
+ Giải quyết nguyên nhân điều trị răng và các bất thường giải phẫu.
Tóm lại: Viêm xoang do nấm là một bệnh viêm xoang mãn đặc biệt do vi nấm gây ra, trước đây việc điều trị bệnh này gặp nhiều khó khăn, điều trị thuốc không hiệu quả, phẫu thuật khó lấy sạch bệnh tích. Vì vậy, khi có biểu hiện viêm xoang thì cần đến cơ sở y tế để được thăm khám và điều trị. Không điều trị theo mách bảo, không tự điều trị có thể nguy hại đến tính mạng người bệnh.A
